Suy thận ở người già: Nguyên nhân, biểu hiện và cách điều trị

Suy thận ở người già có những đặc điểm gì khi đây là một trong những đối tượng nhạy cảm, sức khỏe không còn đủ được tốt như trước. Để tìm hiểu kỹ hơn về bệnh suy thận ở người già, hãy đọc bài viết sau đây của GHV KSol.

XEM THÊM:

• Người tài xế mắc ung thư gan quyết tâm dành lại sự sống
• Khám phá bí ẩn suy thận có kiêng quan hệ không?
• Chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân suy thận

1. Bệnh suy thận ở người già là gì?

Suy thận ở người già là tình trạng thận bị lão hóa dần dần theo thời gian trong quá trình hoạt động lâu năm. Càng lớn tuổi thì kích thước của thận lại càng thu nhỏ lại. Khi đó, lưu lượng máu đến thận sẽ giảm và cùng với đó là chức năng lọc cũng bị giảm. Do đó, nguy cơ mắc bệnh suy thận ở những người lớn tuổi sẽ nhiều hơn so với những độ tuổi khác.

2. Nguyên nhân gây suy thận ở người già là gì?

Nguyên nhân dẫn tới tình trạng suy thận ở người lớn tuổi rất đa dạng. Trong đó, một số nguyên nhân thường thấy đó là:

Do sử dụng thuốc

Người lớn tuổi thường mắc nhiều bệnh lý khác nhau. Điều này khiến họ cần phải sử dụng một lượng thuốc lớn gồm nhiều loại khác nhau.

Không những thế, một số trường hợp người bệnh còn tự ý dùng thêm những loại thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc, xuất xứ, chất lượng không đảm bảo và không có sự hướng dẫn của bác sĩ.

Chính bởi vậy, các loại thuốc và thực phẩm chức năng này có thể tác động đến thận bằng nhiều cơ chế khác nhau và gây ra tổn thương thận. 

Nếu vẫn duy trì sử dụng lâu dài, người bệnh có nguy cơ cao đối mặt với biến chứng nghiêm trọng của bệnh.

Ăn uống kém

Thói quen ăn uống hàng ngày không khoa học, kém ăn khiến cho cơ thể không còn nhiều sức đề kháng với các tác nhân gây bệnh cũng như giảm khả năng đào thải chất độc. Từ đó gây ra các triệu chứng của suy thận ở người lớn tuổi.

Mắc các bệnh lý khác

Tiểu đường, cao huyết áp, xơ cứng động mạch và một số bệnh lý khác có khả năng gây ra tổn thương cho các mạch máu trong cơ thể, bao gồm cả mạch máu thận. Do đó nếu như người lớn tuổi mắc những bệnh mạn tính này sẽ có nguy cơ cao bị suy thận.

3. Những triệu chứng thường gặp ở người già bị suy thận

Khi bị suy thận, tổn thương thận tiến triển chậm nên các biểu hiện phát triển theo thời gian và thường không đặc hiệu. Trong giai đoạn đầu, do thận còn khả năng bù trừ khá tốt nên bệnh thường không có biểu hiện rõ rệt. Cho tới khi xuất hiện triệu chứng mà người bệnh có thể cảm nhận rõ ràng thì bệnh đã bước vào giai đoạn nặng.

Các triệu chứng suy thận có thể thấy ở nhiều bệnh nhân cao tuổi đó là

• Tiểu tiện bất thường: Đi tiểu nhiều vào ban đêm, lượng nước tiểu có thể nhiều hoặc ít hơn bình thường. Nước tiểu đi ra có bọt, màu sắc nhạt hay đậm hơn bình thường, có trường hợp đi tiểu ra lẫn máu. Bên cạnh đó, người bệnh cảm thấy căng tức hoặc gặp khó khăn khi đi tiểu.
• Không muốn ăn.
• Buồn nôn, nôn.
• Mệt mỏi, uể oải, bị ớn lạnh.
• Giấc ngủ bị rối loạn.
• Tinh thần sa sút.
• Hoa mắt, chóng mặt.
• Co giật cơ bắp, chuột rút.
• Bị phù ở tay, chân, mặt, cổ.
• Ngứa dai dẳng không khỏi.
• Hơi thở có mùi khó chịu, đau vùng hông lưng.
• Tăng huyết áp khó kiểm soát.
• Biểu hiện của các biến chứng: Đau ngực nếu bị tràn dịch màng tim, khó thở nếu bị phù phổi…

4. Biến chứng của bệnh suy thận ở người già là gì?

Với các bệnh nhân lớn tuổi bị suy thận thì có nguy cơ đối mặt với các biến chứng sau:

Thiếu máu

Người già khi bị suy thận mạn tính thường rất dễ bị thiếu máu và tình trạng này có thể bắt đầu ngay từ giai đoạn đầu của bệnh. Và trở nên trầm trọng hơn ở giai đoạn sau (III, IV, V).

Nguyên nhân gây ra tình trạng thiếu máu là do thận giảm tạo ra erythropoietin. Erythropoietin là một yếu tố cần thiết cho quá trình tạo máu của cơ thể. Nó có vai trò được ví như “dầu nhớt” cho hệ thống tủy xương vận hành tạo ra hồng cầu và các thành phần của máu từ acid amin và vitamin. Do đó khi hoạt động của thận giảm đi do bị suy thận thì có thể dẫn tới cơ thể bị thiếu máu.

Yếu xương

Canxi, vitamin D, photpho là những chất cần thiết để duy trì sự chắc khỏe cho xương. Khi thận khỏe mạnh thì sẽ giữ cho hàm lượng của các chất này ở mức ổn định, nhờ đó mà sức khỏe của xương được bảo vệ.

Tuy nhiên, khi chức năng thận bị suy giảm sẽ dẫn tới nồng độ photpho trong máu sẽ tăng cao mà nồng độ canxi lại giảm xuống. Điều này dẫn đến tình trạng canxi trong xương bị lấy ra để bù đắp vào máu. Từ đó khiến xương bị yếu, dễ gãy.

Bệnh tim

Khi thận giảm chức năng hoạt động, để tăng lượng máu cung cấp cho thận cũng như các cơ quan khác thì hệ thống hormone điều hòa huyết áp buộc phải làm việc nhiều hơn. Do đó, tim phải hoạt động nhiều hơn và có thể dẫn tới quá tải, mắc các bệnh tim, suy tim.

Tăng kali máu

Khi bị suy thận, cơ thể không đào thải hết được lượng kali dư thừa, dẫn đến kali bị ứ đọng lại quá nhiều trong máu. Tình trạng này kéo dài có thể gây đau tim, thậm chí là đe dọa đến tính mạng của người bệnh. 

Các triệu chứng phổ biến khi kali trong máu tăng quá mức đó là mệt mỏi, buồn nôn, đau nhức cơ, đau bụng, khó thở, rối loạn nhịp, nhịp chậm và thậm chí là ngưng tim…

Cơ thể bị tích tụ nước

Suy thận có thể khiến cơ thể bị tích tụ lượng chất lỏng dư thừa. Từ đó gây ra phù và các vấn đề ở tim, phổi, cao huyết áp…

Các triệu chứng có thể xuất hiện đó là sưng tấy ở chân, khó thở do phổi bị tràn dịch, tim đập nhanh hơn…

5. Phương pháp chẩn đoán bệnh suy thận ở người già

Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu giúp đo nồng độ creatinin – sản phẩm của quá trình chuyển hóa cơ bắp và được bài tiết ra khỏi cơ thể qua đường nước tiểu. 

Đây là một chỉ số này rất đáng tin cậy để đánh giá chức năng thận và để chẩn đoán xác định suy thận cấp hay mạn tính.

Nồng độ creatinin trong máu tăng cao thường gặp trong những trường hợp suy thận do nhiều nguyên nhân gồm: trước thận, sau thận và tại thận.

Nồng độ creatinin trong máu phụ thuộc vào nhiều yếu tố như độ tuổi, giới tính, khối lượng cơ. Nếu bác sĩ có sự nghi ngờ với kết quả creatinin trong máu, thì sẽ có thể chỉ định thêm xét nghiệm Cystatin C – xét nghiệm đặc hiệu trong chẩn đoán phát hiện suy thận, có độ chính xác cao và không phụ thuộc vào khối lượng cơ, độ tuổi hay giới tính.

Xét nghiệm nước tiểu

Mục đích để đo lượng nước tiểu bài tiết trong một khoảng thời gian nhất định. Kết quả xét nghiệm nước tiểu sẽ giúp bác sĩ xác định được nguyên nhân, tình trạng cũng như khả năng đáp ứng với điều trị của người bệnh.

Sinh thiết thận

Phương pháp này được thực hiện để chẩn đoán tình trạng suy thận do tổn thương tại thận gây ra. Đồng thời còn giúp bác sĩ chẩn đoán những nguyên nhân gây ra bệnh một cách chính xác.Sinh thiết thận được ví như “tiêu chuẩn vàng” trong việc chẩn đoán bệnh cầu thận hoặc dùng để phân biệt với các bệnh ở cơ quan khác gây ra suy thận.

Một số các xét nghiệm khác

• Xét nghiệm urê máu: Là chỉ số quan trọng để xác định mức độ, diễn biến của bệnh, đặc biệt trong suy thận cấp. Khi gan phân hủy protein sẽ hình thành nitơ urê và chất này sẽ được bài tiết qua đường nước tiểu khi tích tụ tới một ngưỡng nhất định. Do đó nồng độ urê trong máu cao là dấu hiệu cảnh báo các bệnh như suy thận, suy tim, mất nước, tắc nghẽn đường tiểu…
• Xét nghiệm đo kali huyết: Khi kết quả xét nghiệm đo kali huyết cho thấy chỉ số tăng cao, thì có nghĩa là người bệnh có khả năng mắc suy thận cấp. Nếu không chữa trị kịp thời, có thể dẫn tới rối loạn nhịp tim, nguy hiểm tới tính mạng.
• Ước tính mức độ lọc cầu thận: Để xác định thận đã tổn thương ở giai đoạn nào dựa vào tốc độ lọc và ước tính lượng máu di chuyển qua cầu thận.

Chẩn đoán hình ảnh

• Siêu âm: Giúp phát hiện tình trạng thận ứ nước do tắc nghẽn niệu quản. Khi cả hai bên thận bị ứ nước thì có khả năng gây suy thận cấp tính hay mạn tính. Nếu siêu âm cho thấy thận có kích thước nhỏ, cấu trúc thay đổi và có nhiều nang hay mất phân biệt vỏ tủy… thì đó là các dấu hiệu của bệnh thận mạn tính. Ngoài ra, thông qua siêu âm cũng giúp bác sĩ phát hiện sỏi hay khối u trong thận.
• Chụp CT: Giúp phát hiện ung thư, các tổn thương thận, áp xe hay sỏi thận…
• Chụp MRI: Phương pháp này dùng sóng từ để tạo ra hình ảnh có độ tương phản cao, hỗ trợ chẩn đoán chính xác tình trạng tổn thực ở thận.

6. Điều trị bệnh suy thận ở người già bằng các phương pháp nào?

Thông thường, việc điều trị suy thận bằng thuốc sẽ không đạt hiệu quả tối đa đối với các bệnh nhân lớn tuổi. Phương pháp điều trị chủ yếu là kiểm soát triệu chứng, làm chậm quá trình tiến triển của bệnh đồng thời giảm nguy cơ xảy ra biến chứng. Hiện nay, có 3 phương pháp điều trị suy thận ở người già phổ biến đó là:

Ghép thận

Đó là phương pháp cấy ghép quả thận của người khỏe mạnh cho bệnh nhân bị suy thận ở giai đoạn cuối. Thận được dùng để cấy ghép có thể được lấy từ người hiến tặng đang còn sống hoặc người đã mất. Phương pháp này được bác sĩ chỉ định khi bệnh nhân đã ở giai đoạn cuối và các phương pháp lọc máu ngoài màng bụng hay chạy thận nhân tạo không có hiệu quả.

Chạy thận nhân tạo

Chạy thận là phương pháp lọc máu ở ngoài cơ thể bệnh nhân bằng máy chạy thận. Máu được rút ra từ mạch máu rồi đi qua một quả lọc máu tổng hợp có khả năng hoạt động như một quả thận nhân tạo. Máu sau khi được làm sạch rồi sẽ được đưa trở lại vào cơ thể của người bệnh. Các trường hợp được bác sĩ chỉ định chạy thận nhân tạo đó là:

• Người bệnh xảy ra biến chứng gây rối loạn chức năng não.
• Tình trạng tăng kali trong máu hoặc toan máu mà điều trị bằng các biện pháp nội khoa không đáp ứng.
• Hệ số thanh thải creatinin giảm xuống dưới 10ml/phút/1,73m² cơ thể.

Bệnh nhân chạy thận nhân tạo cần tiến hành 3 lần/tuần, mỗi lần ít nhất 4 giờ. Để nâng cao hiệu quả điều trị, người bệnh nên có chế độ ăn uống, nghỉ ngơi sinh hoạt hợp lý.

Lọc màng bụng

Lọc màng bụng là phương pháp sử dụng màng lọc tự nhiên của cơ thể đó là màng bụng thay vì màng lọc nhân tạo.

1 – 2 lít dịch thẩm phân sẽ được đưa vào khoang phúc mạc trong quy trình lọc màng bụng. Dịch này gồm các thành phần như đường, muối và một số chất khác.

Các chất độc, sản phẩm của quá trình chuyển hóa trong cơ thể và nước sẽ được loại bỏ ra khỏi máu vào trong khoang phúc mạc và vào khoang dịch lọc dựa trên:

• Cơ chế khuếch tán.
• Cơ chế siêu lọc bởi áp lực thẩm thấu.
• Và sự chênh lệch về nồng độ của những chất hòa tan.

Bằng catheter hay một ống cố định, dịch lọc sẽ được đưa vào ổ bụng và các chất độc trong máu sẽ được hấp thụ tại đây. Trung bình sau khoảng 6 giờ, dịch lọc sẽ được xả vào một túi thải và được thay thế bởi một dịch lọc mới.

7. Biện pháp phòng ngừa suy thận ở người già

Người lớn tuổi có thể phòng ngừa bệnh suy thận bằng các biện pháp sau:

• Duy trì, tăng cường tập thể dục đều đặn mỗi ngày khoảng 30 phút.
• Luôn giữ tinh thần vui vẻ, lạc quan, thoải mái, tránh căng thẳng và áp lực cao kéo dài.
• Định kỳ 6 tháng/lần đi kiểm tra sức khỏe.
• Kiểm soát huyết áp ở mức cho phép, thường là dưới 140/90 mmHg với người từ 65 tuổi trở lên và dưới 130/80 mmHg với người dưới 65 tuổi.
• Kiểm soát nồng độ cholesterol, lượng đường trong máu.
• Uống đủ lượng nước cần thiết mỗi ngày (1,5 – 2 lít), vào những ngày thời tiết nắng nóng có thể uống nhiều hơn.
• Chế độ ăn lành mạnh, khoa học, nên giảm muối, giảm đạm và dầu mỡ.
• Tầm soát chức năng thận định kỳ đối với những người cao tuổi mắc bệnh tiểu đường, cao huyết áp, bệnh tim, gia đình có tiền sử bệnh thận mạn…

Như vậy, có thể thấy suy thận ở người già có những điểm khác biệt so với các trường hợp suy thận khác. Người bệnh cần được phát hiện và điều trị tích cực ngay từ giai đoạn đầu, để nâng cao chất lượng cuộc sống, kéo dài tuổi thọ và ngăn ngừa biến chứng.

Mách bạn: Để phòng ngừa ung thư di căn và hạn chế tác dụng phụ hóa xạ trị ung thư các chuyên gia đầu ngành khuyên bệnh nhân nên dùng sản phẩm GHV KSOL vì trong GHV KSOL có chứa thành phần Fucoidan sulfate hóa cao, phân tử lượng thấp giúp tăng sức đề kháng, tăng cường miễn dịch, phòng và hỗ trợ điều trị ung thư, giảm tác dụng phụ của hóa xạ trị hiệu quả. Đây là thành tựu khoa học tiến bộ vượt bậc của Việt Nam trong cuộc chiến phòng chống các bệnh về ung bướu và giảm tác dụng phụ sau hóa xạ trị.

XEM VIDEO: Ý KIẾN ĐÁNH GIÁ CỦA PGS. TS TRẦN ĐÁNG VỀ SẢN PHẨM GHV KSOL