Tác dụng phụ của hóa trị thường gặp khi điều trị ung thư

Hóa trị là phương pháp điều trị thường được chỉ định đối với những bệnh nhân ung thư trong giai đoạn lan rộng và di căn. Hóa trị có tác dụng tiêu diệt các tế bào ung thư nhanh chóng nhưng đồng thời chúng cũng gây ra nhiều tác dụng phụ không mong muốn. Vậy tác dụng phụ của hóa trị ung thư đối với cơ thể, sức khỏe của người bệnh là gì và có biện pháp nào để hạn chế được những tác dụng phụ này một cách hiệu quả nhất?

Những tác dụng phụ của hóa trị ung thư

Hóa trị là phương pháp sử dụng thuốc đặc trị để đưa vào cơ thể bằng đường tiêm hoặc uống thuốc nhằm mục đích tiêu diệt, phá vỡ những tế bào ung thư, ngăn chặn tế bào ung thư phát triển và di căn đến các bộ phận khác. Do các loại thuốc này được đưa đi khắp cơ thể nên chúng có thể gây hại cho những tế bào bình thường và gây nên các tác dụng phụ không mong muốn.

Theo các bác sĩ thì tùy thuộc vào loại thuốc điều trị, liều lượng thuốc, tình trạng sức khỏe… mà tác dụng phụ của hóa trị ở mỗi bệnh nhân sẽ khác nhau.

• Mệt mỏi, suy nhược cho cơ thể: Đây là một trong những tác dụng phụ thường gặp nhất ở hầu hết những bệnh nhân hóa trị. Việc hóa trị sẽ làm cho bệnh nhân không có đủ sức lực để vận động, thực hiện các hoạt động sinh hoạt thường ngày. Không chỉ cảm thấy mệt mỏi mà người bệnh còn cảm thấy buồn ngủ, cơ thể nặng nề. suy kiệt.
• Buồn nôn và nôn mửa: Việc thực hiện biện pháp hóa trị có thể sẽ gây ra tác động tới hệ tiêu hóa của bệnh nhân. Cụ thể là thuốc sẽ ảnh hưởng đến các tế bào niêm mạc ruột khỏe mạnh, khiến cho bệnh nhân chán ăn, buồn nôn và nôn ói. Các triệu chứng này có thể xuất hiện sau khi thực hiện hóa trị vài giờ và kéo dài vài ngày, khi càng điều trị thì triệu chứng càng nặng hơn. Điều này sẽ khiến bệnh nhân không có thời gian phục hồi và dẫn đến suy kiệt nhanh chóng.

• Vấn đề về răng miệng: Các hóa chất sử dụng trong điều trị có thể gây nên các vết loét hoặc sưng tấy ở trong miệng gây cản trở việc ăn uống của bệnh nhân. Khi không nhận được đủ dưỡng chất thì cơ thể sẽ bị suy kiệt.
• Tiêu chảy hoặc táo bón: Người bệnh ung thư khi hóa trị cũng sẽ gặp hiện tượng đi ngoài phân lỏng hoặc táo bón. Điều này sẽ dễ dẫn đến tình trạng mất nước, bị ngất, đầy bụng, khó tiêu và cơ thể suy kiệt nhanh chóng. 
• Các vấn đề về da: Có rất nhiều bệnh nhân bị nhiễm độc da sau khi điều trị ung thư bằng hóa trị. Phương pháp này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến lớp biểu bì của bệnh nhân và gây ra tình trạng khô da, phát ban, ngứa ngáy, tấy đỏ và sạm da…
• Hệ tuần hoàn: Một số loại thuốc hóa trị có thể làm tăng nguy cơ đau cơ tim,  suy yếu cơ tim, dẫn đến bệnh cơ tim.
• Rụng tóc: Hiện tượng rụng tóc là tác dụng phụ thường xuất hiện sau khi hóa trị khoảng 20 ngày và kết thúc sau 1 – 2 tháng. Vì hóa chất tiêu diệt tế nào nang tóc, là loại tế bào được tạo ra và thay thế hàng ngày.. Tuy rằng vấn đề rụng tóc không ảnh hưởng đến sức khỏe của bệnh nhân nhưng điều này sẽ khiến cho tinh thần của họ trở nên tự ti, mặc cảm hơn và ảnh hưởng tới việc điều trị.

• Hệ thần kinh: Thuốc hóa trị còn có thể khiến bệnh nhân gặp khó khăn trong việc tập trung, suy giảm nhận thức, giảm trí nhớ. Tác dụng phục này có thể thuyên giảm sau khi kết thúc quá trình hóa trị nhưng nó có thể kéo dài trong thời gian lâu hơn.
• Suy tủy xương: Đây là một trong những tác dụng phụ nguy hiểm nhất do quá trình hóa trị gây ra. Khi bị suy tủy xương thì người bệnh sẽ cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt, nhức đầu, nghiêm trọng hơn thì sẽ khiến cơ thể bị suy yếu, xuất huyết nội tạng, chảy máu cam, chảy máu chân răng… Khi tình trạng này kéo dài thì sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả điều trị.
• Thiếu máu: Khi tủy xương bị suy yếu thì chức năng sản xuất hồng cầu, bạch cầu của cơ thể bị hạn chế sẽ gây nên tình trạng thiếu máu ở người bệnh. Điều này khiến cho bệnh nhân có thể phải dừng lại quá trình điều trị. 
• Hệ miễn dịch bị suy giảm: Khi hệ miễn dịch bị suy yếu nhanh chóng thì người bệnh sẽ rất dễ bị nhiễm khuẩn, bị sốt khiến cho tình trạng bệnh càng thêm trầm trọng hơn.

Tác dụng phụ của hóa trị kéo dài lâu không?

Các tác dụng phụ của hóa trị sẽ có thời gian kéo dài sẽ tùy thuộc và thể trạng của mỗi bệnh nhân và mỗi loại thuốc, liều lượng thuốc khác nhau. Có những bệnh nhân sẽ chịu rất ít tác dụng phụ trong thời gian rất ngắn và cũng có những bệnh nhân sẽ phải chịu nhiều tác dụng trong thời gian dài.

Hầu hết các phản ứng phụ này sẽ từ từ thuyên giảm sau khi dừng thuốc vì những tế bào bình thường trong cơ thể hồi phục rất nhanh chóng. Thời gian cần thiết để cơ thể hồi phục hoàn toàn sẽ tùy thuộc vào thể trạng sức khỏe của bệnh nhân và phương pháp hỗ trợ đang sử dụng. Tuy nhiên, có một số tác dụng phụ của hóa trị cũng sẽ kéo dài trong khoảng vài năm, thậm chí là cả đời, ví dụ như những phản ứng phụ lên cơ quan sinh sản, hệ tim mạch…

Những biện pháp giúp giảm tác dụng phụ của hóa trị

Để có thể làm giảm được những tác dụng phụ của hóa trị một cách tối đa và hoàn thành được quá trình hóa trị thì các bạn có thể tham khảo một số biện pháp sau đây:

• Đầu tiên, bệnh nhân nên nói chuyện với bác sĩ trước khi thực hiện quá trình điều trị để biết được những tác dụng phụ mà mình có thể gặp phải trong quá trình hóa trị. Từ đó thì người bệnh sẽ có sự chuẩn bị trước về tinh thần và tìm hiểu về những biện pháp giúp hạn chế phần nào những tác dụng phụ này.
• Thực hiện một chế độ ăn uống với đầy đủ dưỡng chất sẽ giúp bổ sung năng lượng, sức khỏe cho cơ thể nhằm đáp ứng được yêu cầu về thể trạng để có thể hoàn thành được quá trình điều trị. Theo đó thì bạn nên sử dụng những thực phẩm giàu dưỡng chất, lành mạnh như rau xanh, hoa quả, ngũ cốc, thịt, cá, sữa… 
• Trong quá trình hóa trị thì bệnh nhân sẽ cảm thấy biếng ăn, mệt mỏi, buồn nôn nên các bạn cần chú ý chia nhỏ bữa ăn trong ngày ra thành nhiều bữa. Điều này sẽ giúp cho cơ thể người bệnh dễ hấp thụ hơn, hạn chế tình trạng chướng bụng, nôn ói hiệu quả.

• Bệnh nhân hóa trị tuyệt đối không được hút thuốc lá, uống rượu bia… vì những thực phẩm này sẽ khiến cho các tác dụng phụ càng nặng hơn và đồng thời làm ảnh hưởng tới kết quả điều trị. 
• Khi thực hiện hóa trị thì người bệnh nên nghỉ ngơi và hạn chế vận động quá nặng để cơ thể có thời gian phục hồi tốt nhất. 
• Người bệnh hóa trị cũng cần phải chú ý giữ gìn vệ sinh thân thể sạch sẽ, tránh đi đến những nơi đông người. Vì lúc này hệ miễn dịch cơ thể của bệnh nhân rất yếu, họ sẽ rất dễ mắc các bệnh nhiễm trùng, lây nhiễm như cúm, sởi, cảm, thủy đậu.
• Đặc biệt là người nhà cần chú ý nên quan tâm nhiều hơn đến người bệnh, san sẻ, đồng cảm để giúp họ có thể lấy lại tinh thần, không bỏ dở phác đồ điều trị sẽ ảnh hưởng tới kết quả chữa bệnh.

• Nếu thấy bắt gặp dấu hiệu bất thường nào hãy báo cho các bác sỹ để được theo dõi và điều trị kịp thời. Như vậy thì các bác sỹ có thể cân nhắc thay đổi thuốc, liều dùng, thời gian điều trị và đồng thời đưa ra các biện pháp điều trị giảm nhẹ.
• Nếu gặp bất cứ dấu hiệu bất thường nào thì hãy thông báo cho bác sĩ để được theo dõi và điều trị kịp thời. Như vậy thì bác sỹ sẽ cân nhắc thay đổi thuốc, liều dùng và thời gian điều trị và đưa ra các biện pháp điều trị giảm nhẹ.

Những tác dụng phụ của hóa trị nói trên là điều không thể tránh khỏi trong quá trình điều trị ung thư và sẽ khiến người bệnh cảm thấy vô cùng mệt mỏi, chán nản. Do đó mà người bệnh cần phải bổ sung nguồn dinh dưỡng đầy đủ, có chế độ nghỉ ngơi hợp lý và tinh thần mạnh mẽ để có thể vượt qua được giai đoạn khó khăn này, giúp cải thiện tình trạng bệnh tốt hơn.